آزمایش روغن :

یکی از روش های در تعمیرات و نگهداری ماشین آلات ،تعمیرات و ونگهداری ماشین آلات بر اساس پایش و آنالیز روغن های دستگاه می باشد با افزایش قیمت دستگاهها و هزینه های بالای سرویس و نگهداری ماشین آلات متخصصان و تولید کنندگان را بسمت استفاده از تکنولوژی و علم نوین سوق داد در این میان آنالیز روغن یکی از موثر ترین روشهای تعمیرات و نگهداری حتی بصورت پیشگیرانه می باشد بدلیل آنکه روغن بعنوان یک روانکار با تمامی قطعات و اجزای یک دستگاه در تماس می باشد پایش مواد و عناصری که در روغن بر اساس کارکرد دستگاه پدیدار می گردد بسیاری از خرابی ها و یا مواردی که منجر به خرابی در آینده می گردد بیان می کند. در این روش نمونه روغنی از قسمت های مختلف دستگاه مانند موتور ،گیربکس،سیستم هیدورلیک و… گرفته شده و جهت آزمایش به ازمایشگاه روغن فرستاده می گردد در یک آزمایشگاه شاخص های زیادی مورد آزمایش قرار می گیرند که به آنها در ادامه اشاره خواهد شد (اگرچه متخصصان در پی آن هستند که دستگاهها قابل حمل آزمایش روغن را جایگزین آزمایشگاههای بزرگ روغن کنند )

نکاتی که در بحث آزمایش روغن باید مورد توجه قرار گیرد عبارتند از 1-داشتن برنامه زمانبندی مشخص در رابطه با آزمایش روغن و قسمت های مختلف دستگاه 2-آموزش پرسنل جهت نحوه نمونه گیری 3-آنالیز و پایش مناسب جوابیه آزمایشات و ارائه اقدامات اصلاحی مناسب4- .

هدف از آزمایش روغن چیست ؟

1- سنجش شاخصه های روغن با مشخصات اعلام شده توسط تولید کننده روغن

2- اطلاع از وضعیت فرسایش قطعات و لوازم

3-اطلاع از نحوه سرویس و نگهداری ماشین آلات

4- اطلاع از خرابی قطعات و لوازمی که روانکار با آن در تماس است .

5- سنجش عناصر افزودنی های به روغن

1- سنجش شاخصه های روغن با مشخصات تولید کننده روغن:

جهت اینکه اطمینان حاصل کنید روغنی که در دستگاه استفاده می شود دارای همان مشخصات ( همچون ویسکوزیته و…) است که تولیدکننده اظهار می نماید و یا در زمان حمل و نقل و انبار داری تغییر نکرده باشد شاخص های اصلی یک روغن را آزمایش نموده و با مشخصات روغن اظهاری کارخانه تولید کننده می سنجند. با این روش اصالت روغن تعیین می شود

در جدول ذیل مشخصات مورد آزمایش یک روغن با ارزیابی جوابیه آن بیان شده است

2-اطلاع از وضعیت فرسایش قطعات و لوازم:

یکی از مهمترین اهداف آزمایش روغن آگاهی از وضعیت فرسایش قطعات و لوازمی است که روانکار با آن در ارتباط و تماس می باشد در واقع زمانی یک روانکار کار خود را به درستی انجام می دهد که جلوی فرسایش بین قطعات که در اثر سایش دوقطعه بروی هم اتفاق می افتدگرفته شود در این روش با اندازه گیری تعداد عناصر موجود در یک حجم معینی از روغن کار کرده(ppm) و با تعداد همان عنصر در روغن نو(در صورت وجود بعضی از عناصر جزء مواد افزودنی روغن می باشند) مقایسه می شود در صورتیکه تعداد آن از عدد استاندارد بیشتر باشد مشخص می کند قطعاتی که شامل آن عنصراند دچار فرسایش شده اند با این شیوه می توان اقدامات اصلاحی جهت کاهش و یا جلوگیری از خراب های بیشتر انجام داد جدول زیر عمده عناصر فرسایشی مورد آزمایش در یک نمونه روغن موتور بهمراه قطعاتی که شامل فرسایش می شوندرا ذکرکرده است .

3-اطلاع از نحوه سرویس و نگهداری ماشین آلات

یکی دیگر از اهداف آزمایش روغن کنترل و بررسی نحوه سرویس نگهداری و زمان مناسب تعویض روغن می باشد جهت پی بردن به این موضوع در ابتدا میزان عناصری که منجربه فرسایش می شوند(آلاینده) که عمدتا در گرد و خاک هوا موجود اند را در یک نمونه روغن اندازه گیری شده و با حالت استاندارد مقایسه می کنند در صورتی که میزان عناصر آلاینده بیشتر از حد معمول باشد بیانگر موارد ذیل می باشد :

1-عناصر فرسایش دهنده(آلاینده) توسط هوای ورودی به موتور وارد شده لذا فیلتر هوا کثیف،خراب بوده و یا در مسیر هوا نشتی وجود دارد.

2-عناصر آلاینده همراه روغن وارد موتور شده اند امکان دارد در زمان نگهداری و یا جابجای روغن و استفاده از ظروف کثیف وارد روغن شده باشند .

3-عناصر آلاینده هنگام کار موتور از طریق مجاری همچون درب روغن ریزی و گیج روغن وارد روغن شده اند.

4-ظروف نمونه گیری روغن و یا خود پمپ روغنکش کثیف بوده است. در اینصورت عناصر فرسایشی در حد مجاز باید باشد

عناصر آلاینده عبارتند از :1-سدیم Na 2-وانادیم V3-سیلیسSi 4-بورB

این عناصر بصورت عمده در شن و خاک وجود دارند که با ورود به موتور بوسیله روغن به تمامی قسمت های موتور فرستاده می شوند اتم های این عناصر باعث خط افتادن روی یاتاقانها ،خورده شدن بدنه بوش سیلندر می گردند.معمولاً توصیه ای که در مرحله ای عناصر آلاینده بیش از حد معمول و در حد اضطرار ،صادر می گردد عبارتند از تعویض روغن موتور، بررسی مسیر ورود هوا،تعویض فیلتر هواکش،شستشوی موتور با یک روغن گرید پایین و ارسال نمونه روغن جدید بعد از مدتی کارکرد .

توسط آزمایش روغن عدد قلیایی روغنTBN نیز می توان اندازه گیری نمود که مشخص می کند زمان تعویض روغن مناسب است یا خیر روغنی که عدد قلیایی آن از 6 کمتر باشد زمان تعویضش فرا رسیده و خراب شده است.

4- اطلاع از خرابی قطعات و لوازمی که روانکار با آن در تماس است : جدول ذیل بعضی از خرابی که از آزمایش روغن بدست می آید را ذکر کرده است

5- سنجش عناصر افزودنی های به روغن :جدول ذیل عناصر افزودنی به روغن و دلایل آن را بیان می کند